عارضه‌های فیزیولوژیک گیاهی

آنچه که به‌صورت مشکلات ظاهری در برخی میوه‌ها دیده می‌شود می‌تواند علل بیرونی یا داخلی داشته باشد.

در اینجا به دنبال بررسی بیشتر و دقیق‌تر علائم مشکلاتی چون لهیدگی، لکه تلخی موضعی و یا چوب‌پنبه‌ای شدن و پوسیدگی گلگاه هستیم.

پیش‌تر در مقالة دیگری به نقش عناصر ریزمغذی و تأثیر آنها در محصولات زراعی و باغی پرداخته‌ایم. عوارضی که در بالا ذکر شد هرکدام به نحوی در اثر کمبود کلسیم رخ می‌دهند.

کلسیم یک عنصر ماکرو پرمصرف و ثانویه برای گیاه به شمار می‌رود و نقش مهمی در کیفیت محصولاتی چون سیب، گلابی، پسته، گوجه‌فرنگی، هلو، هندوانه و فلفل نیز دارد.

تحرک این عنصر در داخل گیاه به‌کندی صورت می‌گیرد و به همین علت علاِئم کمبود آن در برگ‌های بالایی، جوانه انتهایی و میوه قابل‌مشاهده خواهد بود.

درصورتی‌که اقدام به مصرف این کود به حالت تکی یا ترکیبی با سایر عناصر به حالت مصرف خاکی یا چال کود کرده باشید مسئله تحرک این عنصر بیشتر خودش را نشان می‌دهد. چراکه رسیدن این عنصر به برگه‌ای بالایی و میوه‌ها به‌سختی اتفاق می‌افتد.

 

لکه تلخی موضعی:

لکه تلخی سیب در پی کمبود کلسیم در گیاه به‌صورت اشکال بالا در میوه سیب بروز می‌کند. مصرف زیاد از کودهای ازت‌دار، گرده‌افشانی ضعیف و نسبت بالای برگ به میوه این علائم را تشدید می‌کند.

وقتی گیاه ازت بیشتری دریافت کند روند رشدی‌اش به تولید برگ و ساقه‌های بیشتر و بلندتر سوق داده می‌شود و عملاً کلسیم کمتری به سمت میوه‌ها روانه می‌شود.

بروز این لکه‌ها، میوه را آسیب‌پذیر کرده و از کیفیت آن می‌کاهد. استفاده از کلرور کلسیم به حالت محلول‌پاشی و همین‌طور جلوگیری از مصرف زیاد ازت و تنظیم آبیاری و کنترل تنش‌های خشکی از اقدامات مؤثر باغبانی برای کنترل این عارضه هستند.

 

لکه چوب‌پنبه‌ای:

یکی دیگر از عوارض کمبود کلسیم در درختان میوه، لکه چوب‌پنبه‌ای سیب است. این مورد بیشتر با نام سیب به گوش می‌خورد؛ اما واقعیت این است که در گلابی بیشتر بروز می‌کند.

نکته قابل‌توجه آنکه کمی شبیه به بیماری لکه سیاه سیب است؛ اما با این تفاوت که چوب‌پنبه‌ای شدن در اثر کمبود کلسیم ایجاد و از بافت داخلی میوه شروع به قهوه‌ای شدن می‌کند و به‌صورت بافت سفتی روی میوه نمایان می‌شود.

محلول‌پاشی کلرور کلسیم در طول فصل رشد می‌تواند از گسترش این عارضه پیشگیری کند.

به یاد داشته باشید علت انتخاب روش محلول‌پاشی به دلیل وضعیت تحرک این عنصر داخل گیاه و تسریع در جذب آن است.

 

پوسیدگی گلگاه:

پوسیدگی گلگاه عموماً با گوجه‌فرنگی معرفی می‌شود؛ اما در هندوانه، فلفل و حتی هلو می‌تواند دیده شود.

در واقع با نزدیک‌شدن به زمان رسیدگی میوه، فرایند قهوه‌ای شدن در ناحیه گلگاه میوه آغاز شده، به حالت نرم و آب‌خورده در می‌آید. به‌مرور این بافت به رنگ سیاه و حالت چرمی گرایش پیدا می‌کند.

با گذر زمان این ناحیه خود می‌تواند عامل گسترش بیماری‌ها و سایر مشکلات شود.

البته باید توجه داشت که می‌توان با کنترل شوری خاک، تنش‌های رطوبتی و شرایط آب‌وهوایی به کنترل این عارضه فیزیولوژیکی کمک کرد اما بایستی با محلول‌پاشی کلرور کلسیم یا نیترات کلسیم در جهت کاهش آن قدم برداشت.

طبیعی است تمامی این عارضه‌ها باتوجه‌به تغییراتی که در ظاهر محصول ایجاد می‌کند از بازارپسندی و قیمت آن کاهش می‌دهد و کشاورز را متحمل ضررهای زیادی می‌کند.

استفاده از کودهای کلسیم برای تأمین نیاز باغات و اراضی برای افزایش کیفیت محصولات و همچنین افزایش مقاومت نسبت به تنش‌های محیطی و عارضه‌های فیزیولوژیکی و همین‌طور بیماری‌های گیاهی بسیار مهم است.

جذب کلسیم در مناطق سردسیر بهتر اتفاق می‌افتد و به همین دلیل است که سیب مناطق سردسیر از کیفیت بالایی برخوردارند و از خاصیت انبارداری خوبی برخوردارند.

این عنصر که به عنصر کیفیت محصولات کشاورزی شناخته می‌شود نقش زیادی در ریزش گل و میوه نیز دارد. به‌طوری‌که با سوختگی جوانه‌های انتهایی، ریزش گل و میوه راندمان تولید را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

برای تشخیص میزان کمبود یا باید به آنالیز خاک منطقه پرداخت و یا به تجزیه برگ نمونه محصول توجه کرد. بدیهی است که آنالیز خاک منطقه، روشی معتبر برای برنامه‌ریزی‌های کلی تغذیه‌ای باغ یا مزرعه شما خواهد بود.

کودهای کلسیمی هم به حالت مایع و هم به حالت جامد و برای استفاده خاکی در بازار موجود هستند. در محلول‌پاشی کلسیم دسترسی گیاه بسیار راحت‌تر و سریع‌تر اتفاق می‌افتد. چنانچه ریشه گیاه هم نیاز به جذب کلسیم دارد.

 

 زمان مصرف:

بهترین زمان برای استفاده از کودهای کلسیمی بسته به منطقه جغرافیایی دارد؛ اما در اواخر اسفند که زمان بیداری درختان است جذب بهتری اتفاق می‌افتد.

برای مشاهده کودهای کلسیم موجود در سامانه زمین‌کاران، می‌توانید به بخش محصولات کودی مراجعه و در صورت وجود هرگونه سؤال با کارشناسان مجموعه در میان بگذارید تا در اولین فرصت پیگیری شود.

در آینده با مقالات دیگری به سایر مسائل مهم این حوزه خواهیم پرداخت.

چنانچه موضوع دیگری برای شما جالب است و یا در آن زمینه سؤالی دارید از طریق راه‌های ارتباطی با ما در میان بگذارید.